ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ - ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Διαθήκες και Κληρονομιές

Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, οι διαθήκες μπορεί να είναι είτε χειρόγραφες είτε να έχουν συνταχθεί ενώπιον συμβολαιογράφου. Σε περίπτωση που δεν έχει βρεθεί διαθήκη, ο νόμος ορίζει την κληρονομική διαδοχή εξ αδιαθέτου ως εξής:

1.    Σύζυγος/τέκνα

2.    Σύζυγος, γονείς και αδέλφια

3.    Σύζυγος, παππούδες, τα τέκνα και τα εγγόνια τους

4.    Σύζυγος και προπαππούδες

5.    Σύζυγος

6.    Κράτος

Τα τέκνα, οι γονείς και ο/η σύζυγος δεν μπορούν να αποκλεισθούν από τα κληρονομικά τους δικαιώματα εκ του αποκλεισμού τους στη διαθήκη (δικαιούχοι «νόμιμης μοίρας»), εκτός από πολύ ειδικές περιπτώσεις (για παράδειγμα, εάν έχουν απειλήσει τη ζωή του εκλιπόντος).

Στην περίπτωση που η κληρονομιά περιέχει ακίνητη περιουσία, οι δικαιούχοι πρέπει επισήμως να προβούν σε αποδοχή της  με συμβολαιογραφική πράξη. Η συμβολαιογραφική αυτή πράξη θα πρέπει να κατατεθεί στη συνέχεια στο κατά τόπον Εθνικό Κτηματολόγιο της περιοχής όπου βρίσκεται η ιδιοκτησία, με το όνομα του δικαιούχου.

Οι δικαιούχοι κληρονόμοι (εξ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης) θα πρέπει να συμπληρώσουν μια δήλωση φόρου κληρονομίας εντός 6 μηνών εάν διαμένουν στην Ελλάδα, ή εντός 12 μηνών εάν είναι κάτοικοι εξωτερικού. Η προθεσμία ορίζεται από την ημερομηνία θανάτου ή σε περίπτωση που υπάρχει διαθήκη, από την ημερομηνία της δημοσίευσης της.

Για την εκτίμηση του φόρου κληρονομίας, οι κληρονόμοι κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το βαθμό συγγένειάς τους με τον εκλιπόντα. Για κάθε κατηγορία εφαρμόζεται μια διαφορετική προοδευτική φορολογική κλίμακα, που κυμαίνεται από 5% έως 40%. Επίσης, ένα αφορολόγητο ποσό, που είναι μεγαλύτερο για τους στενούς συγγενείς, επιβάλλεται για κάθε κατηγορία. Για παράδειγμα εάν ένα διαμέρισμα που εκτιμήθηκε για 100.000$, κληρονομείται από το μοναδικό τέκνο του εκλιπόντος το οποίο διαμένει στην Ελλάδα και δε διαθέτει άλλη κατοικία, ο κληρονόμος δεν υποχρεούται να πληρώσει φόρο κληρονομίας.

Εάν η κληρονομιά περιλαμβάνει ακίνητη περιουσία και οι δικαιούχοι κληρονόμοι είναι περισσότεροι του ενός, η περιουσία μπορεί να διανεμηθεί μεταξύ αυτών ως έχει, ή εάν δεν είναι εφικτό, μπορεί να πωληθεί κατόπιν δικαστικής απόφασης. Τα έσοδα από την πώληση θα διανεμηθούν  μεταξύ των κληρονόμων κατά το ποσοστό του κληρονομικού μεριδίου τους. Ο φόρος κληρονομιάς μπορεί να ελαχιστοποιηθεί μέσω της τήρησης των διατάξεων του κληρονομικού δικαίου.

Σύνταξη διαθήκης στο Προξενικό Γραφείο

Για τη σύνταξη και υπογραφή μιας νομικά δεσμευτικής/ισχυρής διαθήκης ενώπιον του Προξενικού υπαλλήλου, ο συντάκτης θα πρέπει να είναι νοητικά υγιής και  ενήλικος (άνω των 18 ετών) και να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία της ελληνικής υπηκοότητας (ελληνικό διαβατήριο, αστυνομική ταυτότητα, πιστοποιητικό δημοτικής κατάστασης από Δημοτική Αρχή της Ελλάδας) και ένα φωτοαντίγραφο έγκυρου διαβατηρίου της χώρας  ή δίπλωμα οδήγησης ή οποιοδήποτε νόμιμο έγγραφο με φωτογραφία.

Η χειρόγραφη διαθήκη συντάσσεται αποκλειστικά από τον συντάκτη, χωρίς καμία προστιθέμενη ή εμφανή διόρθωση, χρονολογείται και υπογράφεται από τον τελευταίο. Με αυτό τον τρόπο, αποδεικνύεται η γνησιότητα της διαθήκης και το περιεχόμενο της εκφράζει με ακρίβεια την ελεύθερη βούληση του συντάκτη. Μπορεί να συντάσσεται με τη βοήθεια του Προξενικού Γραφείου. Την ίδια χρονική στιγμή, ο αρμόδιος προξενικός υπάλληλος για ζητήματα πληρεξουσίων εκδίδει σχετικό πιστοποιητικό σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου. Η χειρόγραφη διαθήκη μπορεί να αντικατασταθεί από τον συντάκτη (προσωπικά) οποιαδήποτε στιγμή.

Μια δημόσια διαθήκη συντάσσεται παρουσία του αρμόδιου Προξενικού υπαλλήλου για ζητήματα πληρεξουσίων και επιπλέον τριών Ελλήνων, ενήλικων που δεν έχουν συγγένεια με τον συντάκτη ή μεταξύ τους, ως μαρτύρων.

Οι μάρτυρες πρέπει να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία της ελληνικής υπηκοότητας (ελληνικό διαβατήριο, αστυνομική ταυτότητα, πιστοποιητικό δημοτικής κατάστασης από Δημοτική Αρχή της Ελλάδας) και φωτοαντίγραφο έγκυρου διαβατηρίου τους της χώρας έκδοσης  ή δίπλωμα οδήγησης ή οποιοδήποτε νόμιμο έγγραφο με φωτογραφία.

Τα κατωτέρω πρόσωπα δε δύνανται να υπογράφουν ως μάρτυρες:

1.    η σύζυγος του συντάκτη

2.    συγγενείς έως τρίτου βαθμού είτε εξ αίματος είτε εξ αγχιστείας

3.    οποιοδήποτε πρόσωπο αναφέρεται στη διαθήκη

4.    τυφλοί ή κωφοί

5.    ανήλικα

6.    οποιοδήποτε πρόσωπο που δεν έχει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας

και 7. όσοι αδυνατούν είτε να κατανοήσουν το περιεχόμενο της διαθήκης είτε στερούνται λογικής.

Όσο ο συντάκτης βρίσκεται εν ζωή το περιεχόμενο της διαθήκης θα πρέπει να μην είναι γνωστό σε κανένα και δεν επιτρέπεται να τυπωθούν φωτοαντίγραφα της διαθήκης. Η δημόσια διαθήκη ενεργοποιείται με το θάνατο του συντάκτη.

Η μυστική χειρόγραφη διαθήκη (ολόγραφη) συντάσσεται σε δύο στάδια:

Κατά το πρώτο στάδιο, συντάσσεται από τον συντάκτη και περιέχει την τελευταία βούλησή του. Μπορεί να έχει συγγραφεί από τρίτο άτομο ή να δακτυλογραφηθεί.

Κατά το δεύτερο στάδιο, το εν λόγω έγγραφο κατατίθεται από τον συντάκτη στον αρμόδιο προξενικό υπάλληλο για ζητήματα πληρεξουσίων, παρουσία τριών μαρτύρων Ελλήνων ενήλικων που δεν έχουν συγγένεια με τον συντάκτη ή μεταξύ τους.

Οι μάρτυρες πρέπει να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία της ελληνικής υπηκοότητας (ελληνικό διαβατήριο, αστυνομική ταυτότητα, πιστοποιητικό δημοτικής κατάστασης από δημοτική αρχή της Ελλάδας) και φωτοαντίγραφο έγκυρου διαβατηρίου τους της χώρας έκδοσης  ή δίπλωμα οδήγησης ή οποιοδήποτε νόμιμο έγγραφο με φωτογραφία.

Μια μυστική διαθήκη μπορεί να είναι πιο «επωφελής» στον συντάκτη από μια δημόσια, καθώς είναι βέβαιο ότι η τελευταία βούληση του συντάκτη δε θα γίνει γνωστή σε τρίτο άτομο, διότι δεν αναγιγνώσκεται τη στιγμή της κατάθεσής της στον αρμόδιο Προξενικό υπάλληλο. Εάν ο συντάκτης δεν έχει γνώση της ελληνικής γλώσσας, απαιτείται η παρουσία μεταφραστή.

Όλα τα είδη διαθηκών πρέπει μετά το θάνατο του συντάκτη να κατατεθούν στα Ελληνικά Δικαστήρια. Δηλαδή, για να είναι δυνατή η εκτέλεση τους, απαιτείται η πρότερη δημοσίευσή τους.

Για την εκτέλεση μιας διαθήκης, απαιτούνται:

2 μάρτυρες όχι συγγενείς με το συντάκτη ή μεταξύ τους. Οι μάρτυρες θα πρέπει να είναι Έλληνες και να προσκομίσουν διαβατήριο ή ελληνική αστυνομική ταυτότητα.

Πιστοποιητικό θανάτου του συντάκτη πριν τη δημοσίευση της διαθήκης

Εάν ο συντάκτης αποβιώσει στην Ελλάδα, απαιτείται ληξιαρχική πράξη θανάτου από την Ελλάδα.

Εάν ο συντάκτης αποβιώσει στην  χώρας έκδοσης , το πιστοποιητικό αυτό εκδίδεται από το Προξενικό Γραφείο με την κατάθεση του πιστοποιητικού θανάτου από Αρχή  της χώρας έκδοσης .